Bitkiler alemi, milyonlarca yıldır dünya üzerinde canlılığın sürdürülebilmesi adına en önemli görevi üstlenmektedir. Bitkilerin olmadığı bir dünyada diğer canlıların var olması beklenemez. Dünyamız için hem oksijen, hem de besin kaynağı olarak iş gören ve enerji dönüşümünün doğal mimarları olan bitkiler, sadece ekolojik anlamda değil, ürettikleri doğal kimyasallar ile de tüm canlıların yaşamsal faaliyetlerinde etkin roller üslenmektedir.

İnsanlar binlerce yıl bitkilerden doğal lifler, kereste, kâğıt, boya, zamk, reçine, kauçuk gibi değerli ürünler, bitkisel yağlar, parfümler ve ilaç hammaddeleri gibi önemli kimyasallar elde etmiş, bitkileri tıp, tarım, gıda, hayvancılık ve diğer endüstrilerde kullanmışlardır. Günümüzde özellikle moleküler biyoloji, genetik, biyoteknoloji ve biyoinformatik gibi yeni alanlarda yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu bitkiler alemini kapsamaktadır. “Bitkilerle ilgili konu” anlamına gelen botanik, biyolojik bilimlerin en esaslı ve önemli dallarından birisidir. En eski bilimlerden birisi olmasının yanında,  araştırma objeleri olan bitkiler, yaşadığımız çevrede çok geniş bir yer tutmaları ve insan hayatının hemen her alanında mutlak bir role sahip olmalarından dolayı, çok büyük bir öneme sahiptirler.

Botanik, günümüzde sadece bitkilerin yapılarını, fonksiyonlarını, gelişimini, çevre ile olan ilişkilerini, yeryüzündeki dağılımlarını, oluşturdukları sosyal toplulukları, farklı türlerini ve bu farklı türlerin özelliklerini, incelemekle kalmayıp biyolojinin farklı bilimsel disiplinleri ile ortaklaşa iş görerek moleküler düzeyde yapı ve fonksiyon ilişkilerini, birbirleri ve diğer canlılar ile olan akrabalık derecelerini, farklı çevre koşullarına verdikleri yanıtları, ürettikleri sekonder bileşikleri ve bunlardan sorumlu genleri, fizyolojik ve biyokimyasal olaylardan sorumlu mekanizmaları, bu mekanizmalardaki genlerin izolasyonlarını ve diğer canlılara aktarımlarını, gen ifadelerini ve in siliko yaklaşımlarla bitki kimyasallarının üç boyutlu yapılarını, diğer moleküller ile etkileşimlerini ve bitkilerden elde edilen ürünlerin tıp, veterinerlik, eczacılık, ziraat ve diğer alanlarda kullanılabilirliklerini inceleyen, zengin ve geniş bir çalışma alanına sahip, multidisipliner bir bilim dalı olmuştur.

Botanik Anabilim Dalı olarak bölümümüzde öğrenim gören öğrencilere, dört yıllık eğitimleri boyunca, Bitki Anatomisi, Bitki Fizyolojisi, Bitki Sistematiği, Bitki Embriyolojisi, gibi bitkiler âlemini tanıyıp bitkiler ile çalışabilecek bilgi ve beceriye sahip olacakları genel derslere ilaveten bölümümüzün botanik ve diğer anabilim dallarındaki öğretim üyeleri ile işbirliği içinde; Bitki Moleküler Biyolojisi, Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ve Biyogüvenlik, Genetik Mühendisliği, Çevre Biyoteknolojisi, Biyoinformatik, Liken Biyolojisi ve Ekolojisi, Bitki-Çevre İlişkileri, Polen Biyolojisi, Ekofizyoloji, Bitki Coğrafyası, Faydalı Bitkiler, Bitki Patolojisi, Herbaryum Teknikleri, İlaç Keşfi ve Geliştirme, Bitki Koruma, Türkiye Florası, Bitkilerde Büyüme ve Hareket Fizyolojisi, Hücre Kültürü Teknikleri gibi seçmeli dersler verilmektedir.  Bu derslerin çoğunun uygulama ve pratiğe yönelik laboratuvarları da yapılmakta ve böylece öğrencilerimize botanik alanında farklı disiplinlerde çalışabilecekleri ortamlar hazırlanabilmektedir.

             Yukarıda bahsedilen çalışmalara ışık tutabilmek adına, bölümümüzde, lisans ve lisansüstü düzeyde yeterli sayıda araştırma laboratuvarlarımız mevcuttur. Ayrıca, kurutulmuş bitki örneklerinden meydana gelen koleksiyon olan ve 10.000’den fazla bitki örneğinin bulunduğu, uluslararası rumuzu “MÜFE” olan herbaryumumuz da yerli ve yabancı tüm araştırmacılara kapılarını açan, aktif bir herbaryum olarak hizmet sunmaktadır.

             Anabilim dalımızda bir yandan yukarıda bahsedilen dersler ile lisans öğrenimi verilirken, bir yandan da, lisansüstü öğrenim verilmekte ve bu süreç sonunda da öğrencilerimiz, “bilim uzmanı”, “uzman biyolog” veya “bilim doktoru” gibi ünvanlar almaktadır. Botanik öğretim üyelerinin yaptıkları çalışmalar arasında; bitki doku ve hücre kültürleri, transgenik bitki eldesi, fitoremediasyon ile toprak ve suların temizliği, bitkilerden sekonder kimyasallar üretimi, bitkilerin genetik çeşitlilik ve filogenetik ilişkilerinin belirlenmesi, bitkilerde in siliko yaklaşımlar, liken biyolojisi, liken sistematiği, liken genetiği, bitki ağır metal ilişkileri, bitkisel biyomonitörler, bitkilerin farklı streslere verdikleri yanıtlar, bitkilerde genotoksisite, bitkilerde embriyonik gelişim ve anatomik çalışmalar bulunmaktadır.

             Mezuniyet sonrası iş imkânları olarak ise öğrencilerimiz, temeli bitkisel araştırmalara dayanan tıp, eczacılık, tarım, ormancılık, süs bitkileri üreticiliği, bitkisel ilâç hammaddeleri, tıbbî bitkiler vs. gibi çalışmalar yapan kuruluşlarda çalışabilme imkânına sahiptirler.

             Botanik, bir bilim dalı olmasının yanında, tam anlamı ile bir tutkudur. Öğrencilerimiz her ne kadar lisans öğrenimleri sırasında botanik ile ilgili dersler ve çalışmalara mesafeli olsalar da bir şekilde bitkileri tanıyıp onlarla çalışmaya başladıktan sonra botaniği asla bırakamamaktadırlar. Nitekim bilim tarihine bakıldığında, botaniğe çok büyük katkı ve hizmetlerde bulunmuş olan pek çok bilim adamlarının, bu işe botanik öğrenimi görmeden, amatör olarak başladıkları ve daha sonra, botanik içinde bilim dalları kuracak ve araştırma yöntemleri geliştirecek derecede ilerledikleri görülmüştür.

Anabilim dalı üyelerimiz ve imkânlarımız ile tüm öğrencilerimizin ve bizlerle araştırma yapmak isteyen tüm araştırmacıların yanındayız.

Prof. Dr. İbrahim İlker Özyiğit

Botanik Anabilim Dalı Başkanı

 

 

Botanik Öğrenci Laboratuvarımız